ບັນຫາລາວ ໂດຍການສັງເກດ

ບົດຄວາມແລະ ແນວຄິດຂ້າງລຸ່ມນີ້ແມ່ນມາຈາກການສັງເກດ ແລະທັດສະນະສ່ວນຕົວຂອງຂ້າພະເຈົ້າເຊິ່ງບາງແນວຄິດແມ່ນອອກມາຈາກການສໍາຫຼວດ, ແລະການຄົ້ນຄວ້າຂໍ້ມູນບາງຢ່າງເພື່ອຊອກຫາສາເຫດຂອງບັນຫາ. ຈຸດປະສົງກໍເພື່ອແນໃສ່ໃນການສ້າງສັນແນວຄິດ, ປະດິດສ້າງສະຕິປັນຍາໃຫ້ແໜ້ນແກ່ນ ເລິກເຊິ່ງເບິ່ງກວ້າງເຫັນໄກ, ເຊິ່ງເປັນປັດໄຈອັນສໍາຄັນຕໍ່ການພັດທະນາຕົນເອງ, ຄອບຄົວແລະສັງຄົມ. ການສັງເກດບັນຫາຂອງຄົນລາວເຮົາບາງພາກສ່ວນມີດັ່ງນີ້:

໑. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍບໍ່ມັກເບິ່ງບັນຫາຂອງຕົນແລະບໍ່ມັກສຶກສາວ່າແມ່ນບັນຫາຫຍັງແທ້.

໒. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍບໍ່ເຄີຍມີຄວາມຮັບຜິດຊອບໃນການດໍາເນີນກິດຈະການ ບ້ານເມືອງ ບໍ່ວ່າລະດັບໃດ.

໓. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຂາດຄວາມຮູ້ພື້ນຖານໃນດ້ານລະບຽບປົກຄອງທີ່ທັນສະໄໝ ແລະ ບໍ່ເຄີຍມີກາລະໂອກາດພັດທະນາສັງຄົມໄປໃນດ້ານນັ້ນມາກ່ອນ.

໔. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຍັງມີຄວາມເຊື່ອຖືວ່າຄົນຕ່າງຊາດ ໂດຍທົ່ວໄປຕ້ອງມີຄວາມສະຫຼາດແຫຼມຄົມຍິ່ງກວ່າຄົນເຊື້ອຊາດລາວເຮົາເອງຢູ່ສະເໝີ.

໕. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຍັງຂາດຄວາມຮູ້ສູງພຽງພໍໃນຫຼາຍຂະແໜງວິຊາທີ່ທັນສະໄໝ.

໖. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການສຶກສາຂັ້ນຖາວອນໃນລະດັບສາກົນ.

໗. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຍັງບໍ່ເຫັນຄວາມສໍາຄັນຂອງສຶກສາທິການໃນຄົວເຮືອນ ຂອງຕົນເອງ.

໘. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຍັງເປັນຄົນເຊິ່ງບໍ່ມັກນິຍົມອ່ານປຶ້ມແລະ

໙. ລາວເຮົາສ່ວນຫຼາຍຍັງເປັນຄົນມີນິໄສມັກງ່າຍຢ່າງເຫລືອເຊື່ອ.

ທີ່ເວົ້າເປັນລໍາດັບລົງມານີ້ແມ່ນເວົ້າຈາກປາຍມາຫາກົກ. ບັດນີ້ຈະຂໍເວົ້າຈາກ ກົກໄປຫາປາຍ. ເພາະປາຍເຫດຄືຕົ້ນເຫດ. ເປັນຫຍັງນິໄສມັກງ່າຍຂອງລາວເຮົາຈຶ່ງ ສາມາດກັບກາຍມາເປັນເຫດໃຫ້ປະເທດ ແລະ ປະຊາຄົມລາວໂດຍທົ່ວໄປຕ້ອງ ຕົກມາຢູໃນສະພາບອັນດ້ອຍພັດທະນາດັ່ງທີ່ເຮົາເຫັນປັດຈຸບັນໄດ້? ໃນຂັ້ນພື້ນຖານ ຖ້າເຮົາມັກງ່າຍກໍ່ໝາຍຄວາມວ່າເຮົາບໍ່ມັກຍາກ. ຍາກໜຶ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າ ເຫັນກໍ່ຄື ຄວາມຍາກອ່ານ. ເພາະການອ່ານຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ສະໝອງ, ໃຊ້ຈິດສໍານຶກ ຕ້ອງໄດ້ຄິດ, ຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ການອ່ານເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າໃຈເນື້ອເລື່ອງໃຫ້ເຖິງຖອງ ບໍ່ແມ່ນຂອງງ່າຍ. ນອກຈາກຕ້ອງຮູ້ຫນັງສື ຕ້ອງຮູ້ສັບແລະຕ້ອງຮູ້ພາສາຂຽນແລ້ວ, ຜູ້ທີ່ອ່ານຍັງຕ້ອງ ໃຊ້ສະຕິປັນຍາຊັ່ງຊາເຫດຜົນໃນຂໍ້ຄວາມທີ່ເຮົາອ່ານ. ເພາະສະນັ້ນ ຄົນມັກງ່າຍກໍ່ເລີຍບໍ່ຊອກອ່ານໃຫ້ເສຍເວລາ. ຖ້າຢາກຮູ້ເລື່ອງຫຍັງພໍທີ່ຕົນສົນໃຈນໍານັ້ນ ຜູ້ມັກງ່າຍກໍ່ພາກັນໄປຟັງໄປຖາມນໍາບັນດາໝູ່ເພື່ອນ, ນໍາຜູ້ໃຫຍ່ຫຼືເຈົ້ານາຍຕາມສະຖານ ທີ່ຊຸມນຸມ, ບຸນເຮືອນ, ບຸນວັດ ຫຼືສະໄໝນີ້ຊຸມນຸມກໍ່ຈະເປັນສັງຄົມອອນລາຍ ແນ່ນອນວ່າການຮຽນຮູ້ດ້ວຍວິທີມືຖືຈອກຊອກຍ່າງລົມເອົາ ຫຼືມືຖື ໂທລະສັບຊອກລົມເອົາ ນໍາເຟດສນັ້ນກໍ່ຫາກມີຄວາມສໍາຄັນຢູ່ບາງກໍລະນີ, ແຕ່ກໍ່ຄົງບໍ່ອາດສາມາດຈະທຽບເທົ່າ ກັບການອ່ານຜົນງານຄົ້ນຄວ້າ ຫລື ບົດວິໄຈຂອງນັກຂຽນຜູ້ເລິກເຊິ່ງເກິ່ງ ປັນຍາໂດຍຕົນເອງຢ່າງມີດງຽບ.  ສະຫຼຸບການມັກງ່າຍຈະພາໃຫ້ເຮົາງົມງວາຍເຂົ້າໃຈ ແບບຕື້ນໆ ບໍ່ວ່າໃນກໍລະນີໃດໆ ຈະເປັນດ້ານການສຶກສາ, ກິດຈະກໍາປະຈໍາວັນ ຫຼືການແກ້ບັນຫາທົ່ວໄປ. ຖ້າແກ້ຢູ່ຈຸດນີ້ໄດ້ ບັນຫາແຕ່ລະບັນຫາເລິ່ມແຕ່ຂໍ້ 8ຫາຂໍ້1 ຂ້າງເທິງ ແລະບັນຫາອື່ນໆ ກໍ່ຈະລົງຕົວຫຼືຖືກແກ້ໄຂໄປໃນຕົວມັນເອງ.  

ປສ 2010