ຄໍາແຜງ ໃນພາສາລາວ

ຄໍາບາງຄໍາເຮົາຈະສະກົດເອົາຕາມຄວາມຫມາຍເຄົ້າຂອງມັນແທ້ໆບໍ່ໄດ້.  ເພາະຖືກແຜງມາເປັນຄໍາລາວໃຊ້ແລ້ວ, ບາງຄໍາແຜງແຕ່ສຽງ, ບາງຄໍາແຜງທັງສຽງ ທັງຮູບແບບກໍ່ມີ. ເຫດຜົນໃນການແຜງຄໍາ ເພິ່ນອະທິບາຍໄວ້ແບບນີ້: “ການເເຜງ ອັກຂຣະ ຕ່າງໆໃນພາສາ ລາວ ກໍເພື່ອດັດເເປງ ພຍັນຊນະ ຫລື ສຣະ ຕົວໃດຕົວນຶ່ງໃຫ້ຄ່ອງເເຂ້ວ ເເລະ ໃຫ້ເຫມາະສົມກັບປະເພນີ ການປາກເວົ້າຂອງຄົນລາວ ໂດຍທົ່ວໄປນຶ່ງ ເເລະ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຄໍາທີ່ຖືກເເຜງນັ້ນສັບສົນກັບຄໍາມູນທີ່ມີຢູ່ເເລ້ວໃນພາສາລາວ . ແລະດ້ວຍເຫດອື່ນໆທີ່ຂ້າພະເຈົ້າຈະບໍ່ຂໍອະທິບາຍ, ແຕ່ຈະອ້າງຂໍ້ມູນໃຫ້ໄປອ່ານເອງ. ແຕ່ກ່ອນຈະອ້າງຂໍ້ມູນນັ້ນ, ໃຫ້ເຮົາມາເບິ່ງຕົວຢ່າງກັນເລັກນ້ອຍກ່ອນເນາະ: ຕົວຢ່າງການແຜງ ສະລະ ເປັນ ສະລະອື່ນໆ:

1.    ແຜງສະລະ ອະ ເປັນ ອິ => ວະຊິຣະ ເປັນ ວິຊິຣະ ເປັນ ພາສາລາວ ວິຊຽນ.

2.   ແຜງ ອະ ເປັນ ອຸ => ມັງຄະລະ ເປັນ ມຸງຄຸລ ເປັນ ມຸງຄຸນ.

3.   ແຜງ ອະ ເປັນ ໄມ້ກົງ => ຊະນະ ເປັນ ຊົນ (ຊົນນະບົດ)

4.   ແຜງ ອະ ເປັນ ເອາະ => ສັງຄະຫະ ເປັນ ສົງເຄາະຫະ ເປັນ ຄໍາລາວ ສົງເຄາະ.

5.   ແຜງ ອິ ເປັນ ອຶ => ສິກສາ ເປັນ ສຶກສາ

6.   ແຜງ ອິ ເປັນ ເອ => ພິດານ ເປັນ ເພດານ

7.   ແຜງ ອິ ເປັນ ໄອ => ປິຕິຕະກະ ເປັນ ໄຕປິຕະກະ ເປັນ ໄຕປິດະກະ ເປັນ ຄໍາລາວ ໄຕປິດົກ.

8.   ແຜງ ອຸ ເປັນ ໂອ => ປຸຣະນະ ເປັນ ໂປຣະນະ ເປັນ ໂບຣານ ເປັນ ຄໍາລາວໂບຮານ

9.   ແຜງ ອຸ ເປັນ ເອົາ => ຍຸວະຊົນ ເປັນ ເຍົາວະຊົນ.

10. ແຜງ ເອ ເປັນ ໄອ => ເວຍຍາກະຣະນະ ເປັນ ໄວຍາກຣນ ເປັນ ໄວຍາກຣ ເປັນ ໄວຍາກອນ

11.  

12.  

ການແຜງ ພະຍັນຊະນະ ກໍມີເຊັ່ນ: ຕາຣາ ເປັນ ດາຣາ, ມາຕາ ເປັນ ມານດາ, ປິຕາ ເປັນ ບິດາ, ປາສະທະ ເປັນ ຜາສາດ. ວະຊະລະ ເປັນ ເວັດຊຣ ເປັນ ເພັດຊຣ ສຸດທ້າຍກໍ່ເປັນຄໍາລາວ ເພັດ. ນອກນັ້ນຍັງມີການຂະຫຍາຍຄໍາ ແບບແຜງຄໍາດຽວເປັນສອງຄໍາຕໍ່ອອກໄປອີກໃຫ້ເປັນຄໍາອື່ນເຊັ່ນ: ຊັນຍະແຜງ ເປັນ ຊານ, ແລະອີກຄໍາຫນຶ່ງກໍ່ ເປັນ ຊໍານານ. ເຄົ້າຈາກ ຊັນຍະ ອັນດຽວກັນ.

ໃນພາສາລາວເຮົາເພິ່ນກໍ່ມີການແຜງຄໍາລາວເດີມເພື່ອຂະຫຍາຍຄໍາຄືກັນ, ນັ້ນກໍເພື່ອໃຫ້ມີຄໍາໃຫມ່ທີ່ມີ ຄວາມອອນຊອນຫລາຍຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ ແລະເພື່ອໃຫ້ມີຫລາຍໆຄໍາໃຊ້ເຊັ່ນ:

1.   ກົດ ເເຜງ ເປັນ “ກໍານົດ” ທີ່ ອ່ານວ່າ ກໍາ-ນົດ

2.   ເກີດ ເເຜງ ເປັນ “ກໍາເນີດ” ອ່ານວ່າ ກໍາ-ເນີດ

3.   ເເຈກ ເເຜງ ເປັນ “ຈໍາເເນກ” ທີ່ ອ່ານວ່າ ຈໍາ-ເເນກ

4.   ຈ່າຍ ແຜງ ເປັນ “ຈໍາຫນ່າຍ” ທີ່ ອ່ານວ່າ ຈໍາ-ຫນ່າຍ

5.   ສຽງ ແຜງ ເປັນ “ສໍານຽງ”  ທີ່ ອ່ານວ່າ ສໍາ-ນຽງ

6.   ເດີນ ແຜງ ເປັນ “ດໍາເນີນ” ທີ່ ອ່ານວ່າ ດໍາ-ເນີນ

ຂ້າງເທິງແມ່ນແຜງ ທັງສຽງ ແລະ ຮູບແບບພ້ອມ. ການແຜງຄໍາລາວເພິ່ນຈະຮັກສາ ພະຍັນຊະນະຕົ້ນພະຍາງ ຕົວເຄົ້າ ໄວ້ ຄືເກົ່າ ຈະບໍ່ປ່ຽນ. ແຕ່ຈະຍ້າຍໄມ້ສະກົດໄປປະກອບກັບພະຍາງອື່ນ ຫລືພະຍາງທ້າຍ. ຂໍ້ມູນ: http://laophaen.free.fr/Dico/spip.php?article69

ຂ້າງເທິງແມ່ນແຜງ ທັງສຽງ ແລະ ຮູບແບບພ້ອມ. ຂໍ້ມູນ: http://laophaen.free.fr/Dico/spip.php?article69

ປສ. 2010