ຄໍາວ່າ ໄທ ແລະ ໄທຍ

ສັງເກດເຫັນຄົນລາວເຮົາ ບໍ່ວ່າໃຫຍ່ແລະນ້ອຍປັດຈຸບັນພາກັນ ຢາກຫລີກລ້ຽງໃຊ້ຄໍາວ່າ ໄທ ເຊັ່ນ ໄທບ້ານໃດ, ໄທເໜືອ ໄທໃຕ້ ແລ້ວປ່ຽນມາໃຊ້ຄໍາວ່າ ຄົນ, ຄົນບ້ານໃດ, ຄົນເໜືອ, ຄົນໃຕ້ແທນ. ຍ້ອນວ່າເຂົ້າໃຈຜິດ ຄິດວ່າຄໍາວ່າ "ໄທ" ແມ່ນຄໍາດຽວກັນກັບ ຄໍາວ່າ ໄທຍປະເທດໄທຍ.  ຄໍາວ່າ ໄທຍ ປະເທດໄທຍ ນັ້ນ ແມ່ນມາຈາກ ຄໍາປາລີ ທະຍະ ແປງເປັນ ທັຍະ ແລະ ໄທຍ ໝາຍເຖິງ ອິສະລະ. ສ່ວນຄໍາວ່າ "ໄທ" ມັນເປັນຄໍາລາວເດີມ ບົ່ງບອກເຖິງຕະກຸນ, ຊົນຊາດ ແລະພາສາ ມີເຄົ້່າມີປະວັດມາແຕ່ ບູຮານນະການ. ເວລາຄົນລາວເວົ້າວ່າ ໄທເຫນືອໄທໃຕ້ ໄທວຽງ ໄທບ້ານໃດ, ນັ້ນມັນເປັນເອກກະລັກຂອງລາວເຮົາບໍ່ວ່າຈະດ້ານວັດທະນະທໍາພາສາ, ການເມືອງ ຫຼືພາກພາສາວິທະຍາ. ເພາະວ່າຄຳນີ້ເຮົາຈະບໍ່ໃຊ້ກັບຄົນກຸ່ມອື່ນແຕ່ຈະສະຫງວນ ໃຊ້ກັບຄົນຕະກຸນດຽວກັນກັບເຮົາເທົ່ານັ້ນຫມາຍເຖິງກຸ່ມທີ່ມີເຊື່ອສາຍເຜົ່າພັນອັນດຽວກັນ. ຍົກຕົວຢ່າງ: ຊາວຕ່າງຊາດ ເຊັ່ນ ອະເມຣິກາ, ຝຣັ່ງ, ຈີນ ຫວຽດນາມ ຫລືຊາດໃດກໍ່ຕາມ ເຮົາຈະບໍ່ໃຊ້ຄຳວ່າ ໄທ ນຳຫນ້າເຊັ່ນ: ໄທອະເມຣິກາ, ໄທຝຣັ່ງ, ໄທຈີນ, ໄທຫວຽດນາມ, ຫລື ໄທບາງກອກແຕ່ຈະເວົ້າວ່າໄທອິສານ. ເປັນຫຍັງຈຶ່ງເອີ້ນວ່າ ໄທອິສານ? ນັ້ນກໍ່ເພາະວ່າ ກຸ່ມຄົນເລົ່ານັ້ນ ແມ່ນມີເຊືອສາຍເຜົ່າພັນອັນດຽວກັນກັບເຮົາ. ຫລາຍຄົນເຂົ້າໃຈວ່າ ເວລາເຮົາເອີ້ນໄທອິສານ ແມ່ນຫມາຍເຖິງ ຄົນໄທຍຈາກອິສານ, ທີ່ຈິງຕາມຄຳສັບເດີມ ແລະຄວາມຫມາຍເດີມ ບໍ່ແມ່ນຫມາຍຄວາມແບບນັ້ນ. ແຕ່ຫມາຍຄວາມວ່າຄົນອິສານ.  ສັງເກດເບິ່ງຄົນໄທຍ ເຂົາຈະເອີ້ນໄທອິສານວ່າຄົນອິສານ. ເພາະຄຳສັບ ໄທ ບໍ່ມີໃນພາສາເຂົາ. ໃນສີລາຈາລຶກຂອງຣາມຄໍາແຫງຜູ້ສ້າງຕັ້ງລາຊະອານາຈັກ ສຸກໂຂໄທຍ (ດ້ານ 4 ແຖວ 3) ໄດ້ກ່າວເຖິງກຸ່ມຄົນລາວແລະກຸ່ມອື່ນໆ ຢູ່ລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງເຊັ່ນກັນໂດຍໃຊ້ ຄໍາວ່າ ໄທນໍາຫນ້າ ເຊັ່ນ: ໄທເມືອງໃຕ້ຫລ້າຟ້າ...ໄທຊາວອູຊາວຂອງ (ກຸ່ມຄົນອາໄສຢູ່ ວຽງຈັນ, ທາດພະນົມ, ສີໂຄດ ຈຳປາສັກ ໆລໆ), ໄທເຈົ້າອູ (ຫມາຍເຖິງກຸ່ມຄົນຈາກນໍ້າອູ ຮວມທັງຫຼວງ ພຣະບາງ), ໄທລ້ານນາ (ຊຽງໃຫມ່ ລໍາປາງ ແລະຄົງເຂດນັ້ນ). ຖ້າໃຜໄດ້ອ່ານສີລາຈາລຶກແມ່ນເຂົ້າໃຈໂລດວ່າຣາມຄໍາແຫງມີເຊື້ອສາຍ ມາຈາກໃສ. ເພາະຄໍາສັບທີ່ເພີ່ນໃຊ້ເວົ້າໄດ້ວ່າ ເກືອບ 80% ເປັນຄຳລາວ. ອີກຫລັກຖານຫນຶ່ງ ທີ່ເຮົາເຫັນໃຊ້ຄໍານີ້ກໍ່ຄືໃນພະນາມຂອງ ພະເຈົ້າສາມແສນໄທຜູ້ຄອງລາຊະສົມ ບັດລ້ານຊ້າງອົງທີ່ສອງ, ພະໂອຣົດຂອງພະເຈົ້າຟ້າງຸ່ມນັ້ນເອງ. ໄທໃນນັ້ນບໍ່ໄດ້ ໝາຍຄວາມວ່າ ສາມແສນອິສະລະ ແຕ່ຫມາຍຄວາມວ່າ ສາມແສນຄົນ.

ປສ