ຂໍ້ຄິດ: ການພັດທະນາ ໃນລາວ

ຖ້າເຮົາອ່ານປະຫວັດຂອງການພັດທະນາຂອງແຕ່ລະປະເທດ ເຮົາຈະຮູ້ວ່າການພັດທະນາທີ່ໝັ້ນຄົງ ແມ່ນເລິ່ມຈາກການສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງດ້ານຄົມມະນາຄົມບໍ່ ວ່າຈະເປັນຖະໜົນຫົນທາງ, ທາງລົດໄຟ, ທ່າເຮືອ, ເດີ່ນບິນ ແລະອື່ນໆ...  ເພາະການສ້າງລະບົບພື້ນຖານໂຄງລ່າງດັ່ງ ກ່າວຄືຈຸດເລິ່ມຕົ້ນຂອງການສ້າງຊົນຊັ້ນກາງ.  ຊົນຊັ້ນອາຊີບ ຫລື middle class.  ເຊິ່ງທຸກສັງຄົມຈໍາເປັນຕ້ອງມີ.  ເພາະຊົນຊັ້ນນີ້ຄືກະດູກສັນຫລັງຂອງຊາດອັນແທ້ຈິງທີ່ສາມາດນໍາພາ ປະເທດຊາດເຂົ້າສູ່ຂັ້ນພັດທະນາຖາວອນໄດ້.  ແຕ່ຕາມສັງເກດ, ການສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງໃນລາວ ແຕ່ລະໂຄງການໃຫຍ່ໆ, ແມ່ນເປັນການສ້າງລາຍຮັບໃຫ້ກັບແຮງງານຕ່າງຊາດຫລາຍກວ່າລາວ. ເພາະລາວເຮົາຍັງຂາດສີມືແຮງງານ. ນອກນັ້ນຍັງຂາດແຮງງານທົ່ວໄປອີກ.  ບັນຫາດັ່ງກ່າວຈະເຮັດໃຫ້ສັງຄົມລາວຂາດສັງຄົມຊົນຊັ້ນກາງເປັນເສົາ ຫລັກໃນການພັດທະນາປະເທດໃຫ້ໄດ້ຕາມຄາດໝາຍ. 

ຈະສັງເກດແຕ່ລະປີຈະມີໂຄງການຍັກໃຫຍ່ລະດັບພັນລ້ານໃນລາວ, ແຕ່ລາຍຮັບແມ່ນຕົກຢູ່ກັບແຮງງານຕ່າງຊາດເກືອບເວົ້າໄດ້ວ່າປະມານ 70%  ແລະລາວເຮົາອາດພຽງແຕ່ 20-30% .  ສ່ວນຫລາຍກໍເປັນລາຍຮັບຕໍ່າ.   ບັນຫານີ້ທາງການເພິ່ນກໍອາດເຂົ້າໃຈດີ ແລະກໍກໍາລັງເລັ່ງລັດຕັດຕອນ, ພະຍາຍາມສ້າງສີມືແຮງງານລາວໂດຍເພິ່ມຂະຫຍາຍໂຮງຮຽນວິຊາຊີບ. ແຕ່ບັນຫາມີຢູ່ວ່າ ຄົນລາວສ່ວນໃຫຍ່ບໍ່ຢາກເຂົ້າໂຮງຮຽນວິຊາຊີບ. ຢາກເຂົ້າແຕ່ມະຫາວິທະຍາໄລ.  ຂໍ້ນີ້ເລີຍກາຍເປັນປະເດັນໃຫ້ທາງກະຊວງ ສຶກສາຕ້ອງໄດ້ອອກມາຕະການໃຫມ່ເພື່ອ  ຂັດເລືອກເອົາແຕ່ນັກຮຽນ ເກັ່ງເຂົ້າມະຫາວິທະຍາໄລ.  ສ່ວນທີ່ເຫລືອແນະນໍາໃຫ້ນັກຮຽນພາກັນ ປະກອບສ້າງແຮງງານອາຊີບ ເພື່ອຮັບເອົາຜົນປະໂຫຍດໃນການ ສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງໃນລາວ.  ເພາະຜົນປະໂຫຍດດັ່ງກ່າວນີ້ຕົກ ເປັນມຸນຄ່າຫລາຍພັນລ້ານໂດລາທີ່ດຽວ.   ແຕ່ປັດຈຸບັນລາວເຮົາບໍ່ມີ ປັນຍາຈະເກັບກູ້ເອົາຜົນປະໂຫຍດດັ່ງກ່າວໄດ້ຢ່າງເຕັມເມັດເຕັມຫນ່ວຍເລີຍ.  ຕົກເປັນຂອງຕ່າງຊາດໝົດ. ໜ້າເສຍດາຍແທ້ໆ. 

ວຽກງານອາຊີບມີຫລາຍອາຊີບທີ່ສາມາດສ້າງ ລາຍຮັບທີ່ໝັ້ນຄົງໄດ້, ແລະເປັນວຽກທີ່ ກໍາລັງຕ້ອງການຫລາຍທີ່ສຸດໃນລາວ ເພາະວ່າສະພາບການ ພັດທະນາໃນລາວ ປັດຈຸບັນ ແມ່ນຕົກຢູ່ຂັ້ນຕອນສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ທີ່ຕ້ອງການສີມືແຮງງານ ເປັນຕົ້ນຝ່າຍເທັກນິກ ແລະນາຍຊ່າງ.    

ຂ້າງລຸ່ມຄືຕົວຢ່າງໂຄງການຍັກໃຫຍ່ກໍາລັງຈະສ້າງ ຫລືໄດ້ສ້າງໄປແລ້ວ.  ຍົກມາເປັນຂໍໍ້ຄິດ...

1.    ໂຄງການສ້າງທາງລົດໄຟລະຫວ່າງຈີນລາວ ຕົກເປັນມູນຄ່າ US$6.8 billion, ລາວຈະໄດ້ຮັບຜິດຊອບ ປະມານ US$840 million ເຊິ່ງຂ່າວວ່າ ຈະເອົາລາຍໄດ້ຈາກ ບໍ່ແຮ່ bauxite mine and three potash mines  ຂອງທາງບໍລິສັດ ຈີນກໍາລັງສໍາຫລວດແລະຂຸດຄົ້ນ.  ໝາຍຄວາມວ່າ ຢືມເອົາເງິນຈີນ $840 million ສ້າງທາງລົດໄຟ ແລ້ວກໍເອົາບໍ່ແຮ່ bauxite ແລະ three potash mines  ໃຊ້ໜີໃຫ້ຈີນເລີຍ.  ຂໍ້ນີ້ໜ້າວິຕົກກາງວົນຫລາຍ.  ເພາະໃນຂ່າວ ບໍ່ມີການວິເຄາະວ່າ ການສ້າງລົດໄຟຈະໄດ້ຮັບຜົນບວກ ໃຫ້ກັບລາວນ້ອຍຫລາຍປານໃດ? ຈະສ້າງລາຍຮັບໃຫກັບລາວປີລະເທົ່າໃດ?  ບໍ່ມີການປຽບທຽບ,ວິເຄາະ, ວິໄຈທຽບໃສ່ກັບໂຄງການອື່ນເຊັ່ນ ໂຄງການສ້າງຖະໜົນຫົນທາງໃຫ້ມັນໄດ້ມາດຕະຖານທົ່ວປະເທດ, ເງິນ US$840 million ນີ້ລະຫວ່າງທາງລົດໄຟ ກັບທາງ highways ທີ່ມາຕະຖານທົ່ວປະເທດ?  ຕາມສະພາບປັດຈຸບັນ, ໂຄງການໃດຈະໄດ້ຜົນປະໂຫຍດກ່ອນກັນ?      

http://www.vientianetimes.org.la/FreeContent/FreeConten_Laos_china.htm

2.      ໂຄງການສ້າງລະບົບທໍ່ນໍ້າມັນ ແລະໂຮງງານກັ່ນນໍ້າມັນ (oil pipeline, refinery and facility ) ຢູ່ພາກກາງຂອງລາວ (ຄໍາມ່ວນ) ເປັນໂຄງການວຽດນາມຈະມາລົງທຶນໃນລາວ ສ້າງທໍ່ນໍ້າມັນຈາກວຽດນາມເຊື່ມຕໍ່ໃສ່ລາວ.  ນີ້ກໍຄືໂຄງການໜຶ່ງທີ່ຕ້ອງໃຊ້ແຮງງານຕ່າງຊາດຢ່າງຫລວງຫລາຍ.

http://www.vientianetimes.org.la/FreeContent/FreeConten_Action_set.htm

 3. ໂຄງການສ້າງ wind farm ຢູ່ອັດຕະປື, ເປັນໂຄງການຂອງໄທຍຈະມາສໍາປະທານທີ່ດິນແລ້ວລົງທຶນສ້າງ wind farm ລະບົບພະລັງໄຟຟ້າພັດລົມ.  ຕົກເປັນມູນຄ່າ ປະມານ US$1.5 billion.

 http://www.nationmultimedia.com/national/IEA-signs-deal-for-largest-Asean-wind-farm-in-sout-30266224.html

4.       ໂຄງການສ້າງເຂດເສດຖະກິດພິເສດຢູ່ປາກເຊ, ຈໍາປາສັກ. ບໍລິສັດຍິປຸ່ນເປັນຜູ້ຮັບເໝົາໃນໂຄງການນີ້.  ແລະຄາດວ່າຈະສາມາດດຶງດູດເອົາບໍລິສັດນ້ອຍໃຫຍ່ຂອງຍິປຸ່ນມາຮ່ວມລົງທຶນ ໃນເຂດປະມານ 100 ບໍລິສັດ. ຜ່ານມາລາວມີເຂດເສດຖະກິດ ປະມານ 11 ແຫ່ງ ແລະມີປະມານ 213 ບໍລິສັດທີ່ກໍາລັງລົງທືນໃນເຂດເສດຖະກິດດັ່ງກ່າວ.  ຕົກເປັນມູນຄ່າປະມານ   US$4.2 billion.  ແລະ $1.19 billion ແມ່ນໄດ້ນໍາໃຊ້ປະກອບສ້າງເຂດເສດຖະກິດດັ່ງກ່າວໄປແລ້ວ. ເຊິ່ງສ້າງວຽກງານໃຫ້ ແກ່ແຮງງານເກີນກວ່າ 11,320 ແຮງງານ, ໃນນັ້ນ 4,229 ເປັນແຮງງານລາວ, ນອກນັ້ນເປັນແຮງງານ ຕ່າງຊາດ. ລາຍຮັບຈາກໂຄງການດັ່ງກ່າວເລິ່ມແຕ່ 2003, 2010 ເຖິງປັດຈຸບັນແມ່ນ US$11 million ເຊິ່ງຖືວ່າເປັນລາຍຮັບໃຫ້ກັບພັກລັດໜ້ອຍທີ່ສຸດ. ນອກຈາກນັ້ນຍັງສ້າງແຮງງານໃຫ້ກັບປະຊາຊົນລາວໜ້ອຍ ກວ່າແຮງງານຕ່າງຊາດອີກ.  ນີ້ເປັນຕາໜ້າຄິດຫລາຍ. 

http://asia.nikkei.com/Politics-Economy/Economy/Laos-OKs-economic-zone-for-smaller-Japanese-companies

http://www.vientianetimes.org.la/FreeContent/FreeConten_Revenue%20from.htm

5.       ໂຄງການພະລັງໄຟຟ້າທີ່ສ້າງແລ້ວ, ກໍາລັງສ້າງ ແລະມີແຜນການຈະສ້າງ.  ປັດຈຸບັນໃນລາວມີເຂື່ອນໄຟຟ້າຂະໜາດໃຫຍ່ 29 ເຂື່ອນ, ກໍາລັງສ້າງເພິ່ມ 45 ເຂື່ອນ ແລ້ວມີແຜນການຈະສ້າງໃຫ້ໄດ້ຄົບ 300 ເຂື່ອນເພື່ອສ້າງພະລັງໄຟໄຟ້ໃຫ້ໄດ້ປະມານ 30,000 megawatts.  ເປັນຫມໍໄຟແຫ່ງອາເຊຍຕະເວັນອອກສຽງໃຕ້.   ຕາມທໍາມະດາ, ປະເທດລາວເຮົາເປັນປະເທດນ້ອຍໆ ມີປະຊາຊົນປະມານ 6 ລ້ານຄົນ, ໂຄງການຍັກໃຫຍ່ທີ່ສ້າງສໍາເລັດຜ່ານມາສາມາດສ້າງຊົນຊັ້ນກາງໃຫ້ສັງຄົມໄດ້ແລ້ວ, ແຕ່ ກໍໜ້າເສຍດາຍ ແຕ່ລະໂຄງການຜ່ານມາແມ່ນ ກາຍເປັນການສ້າງ ລາຍຮັບໃຫ້ກັບນັກລົງທຶນແລະແຮງງານຕ່າງປະເທດ. ສ່ວນລາວເຮົາແມ່ນເພິ່ມຄວາມແຕກໂຕນລະຫວ່າງຊົນຊັ້ນສູງ ກັບ ຊົນຊັ້ນຕໍ່າໃຫ້ຫ່າງໄກກັນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ. ຖ້າສືບຕໍ່ເນື່ອງກັນໄປແບບນີ້, ປະເທດລາວຈະບໍ່ສາມາດລຸດພົ້ນຈາກການພັດທະນາ ລະດັບຊ້າງພັບຫູງູແມບ ລີ້ນໄດ້ຈັກເທື່ອ. ຈົນກວ່າຈະມີການປະຕິວັດເກີດຂຶ້ນຄັ້ງທີ່ 7 ໃນຕໍານານສາບ 7 ຊາດຂອງສີໂຄດ. ເມື່ອນັ້ນປະເທດລາວກໍຈະພັດທະນາແບບຖາວອນ, ແຕ່ຊາດລາວຈະບໍ່ແມ່ນເຊື້ອຊາດລາວ, ຈະກາຍເປັນຊາດລາວເຊື້ອຊາດອາຊີອາຄະເນໃນທີ່ສຸດ.

http://www.laoenergy.la/pageNews.php?id_News=74

ປສ.

ຈີນເຮັດແລ້ວ...ເມກາ ຕາຍຄັກໆ

ອາທິດນີ້ເຫັນນ້ອງນຸ່ງແລະນ້ອງບໍ່ນຸ່ງ, ພັກພວກຫມູ່ຄູ່ໂສເລ້ກັນເລຶ່ອງຈີນ ກັບອະເມຣິກາ ສອງມະຫາອໍານາດ ເສດຖະກິດຂອງໂລກ ພົບປະສ້າງສັນກັນ.  ສ່ວນຫລາຍແມ່ນພາກັນໂສເລ້ກັນດ້ານທາງ ໂຈມຕີອະເມຣິກາ. ແບບວ່າ, ນັ້ນໆໆ ເຫັນບໍ່ ອະເມຣິກາ ຫມົດອໍານາດແລ້ວ, ດຽວນີ້ຈີນຂຶ້ນເປັນໃຫຍ່ ພັດທະນາໄປໄກກວ່າອະເມຣິກາ. ...ຈີນສະແດງແລ້ວເຫັນບໍ ວ່າໃຜເປັນມະຫາເສດຖິກັນແທ້? ຝາດເງິນໃສ່ໜ້າຜາກບັກອະເມຣິກາ ສັ່ງຊື້ ເຮືອບິນ ໂບອີງ 300 ລໍາ...ເຫີ່ໆໆ.. ຫງາຍເງິບໄປເລີຍຕີ. ຊໍ້າບໍ່ໜໍ້າຕິດຫນີຈີນ ເປັນ ພັນໆລ້ານ, ອະເມຣິແຮ້ງເອີຍ ມືງໄປບໍ່ລອດແນ່ໆ. ຕໍ່ໄປຈີນຊິທວງໜີມືງ ແລ້ວມືງຊິເອົາເງິນໃສມາໃຊ້ຈີນ, ຕອນນັ້ນແລ້ວມືງຊິໄດ້ກົ້ມຫົວໃຫ້ຈີນ....

ອ່ານເບິ່ງແນວຄິດແຕ່ລະຄົນກໍເປັນຕາຢາກຫົວ.  ຈັງໃດໄປກ້າເວົ້າວ່າ ອະເມຣິກາຈະກົ້ມຫົວໃຫ້ຈີນ? ບໍ່ມີໃຜກົ້ມຫົວໃຫ້ໃຜດອກ. ຈີນຊື້ເຮືອບິນນໍາເມກາ, ເມກາໄດ້ເງິນ, ປະຊາຊົນຈີນໄດ້ວຽກເຮັດ, ມັນເປັນຍຸທະສາດການສ້າງ ເສດຖະກິດສັງຄົມຂອງແຕ່ລະປະເທດ.  ຈີນບໍ່ມີທາງຊິເປັນເສດຖີເໜືອອະເມຣິກາໄດ້.  ອະເມຣິກາເຂົາມີເງິນໄປທ່ຽວຫລີ້ນດາວອັງຄານແຕ່ ຈີນຈະຫາເງິນໄປຫລິນດວງຈັນນີ້ກໍທັງຍາກ. ຕ່າງກັນຟ້າກັບດິນ.  ສິ່ງທີ່ເຮົາເຫັນພັດທະນາໃນຈີນທຸກມື້ນີ້ແມ່ນໄປຈາກອະເມຣິກາທັງນັ້ນ, ໂຮງຈັກໂຮງງານ, ວັດຖຸສິ່ງຂອງເກືອບວ່າທຸກປະເພດທຸກຊະນິດຊື້ຂາຍ ກັນຢູ່ອະເມຣິກາແມ່ນມາຈາກບໍລິສັດອະເມຣິກາສາຂາຈີນ. ບໍ່ແມ່ນບໍລິີສັດຈີນເປັນຜູ້ຜະລິດ, ສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນເປັນສາຂາຂອງບໍລິສັດ ອະເມຣິການີ້ແລ້ວທີ່ເຂົາໄປເປີດຢູ່ຈີນ ເພາະອາໄສໃຊ້ແຮງງານຖືກ. 

 ເອົາເປັນວ່າ ການທີ່ຈີນສັ່ງຊື້ເຮືອບິນຈາກອະເມຣິການັ້ນແມ່ນຢູ່ໃນເສດ ທະສາດຈີນທີ່ພະຍາຍາມມັດແຂ່ງຂາອະເມຣິກາໃຫ້ຢູ່ມັດ ແລະ ເພື່ອຢາກຍົກຕົວເອງຂຶ້ນມາທຽບເທົ່າກັບອະເມຣິກາໂດຍສ້າງພັນທະໃຫ້ກັບອະເມ ຣິກາ. ເຊິ່ງທີ່ຜ່ານມາກໍສໍາເລັດໄປແລ້ວໂດຍລໍ້ເອົາບໍລິສັດໃຫຍ່ໆທີ່ສໍາຄັນຂອງ ອະເມຣິກາ ໄປເປີດສາຂາຢູ່ຈີນຫມົດ.  ແລະຕອນນີ້ກໍຢາກໄດ້ໂບອີງຂອງເມກາ.   ເລີຍສະເໜີຂໍຊື້ເຮືອບິນນໍາໂບອີງ 300 ລໍາ, ແຕ່ມີເງື່ອນໄຂ ນັ້ນກໍຄື, ໂບອີງຕ້ອງໄປເປີດສາຂາຢູ່ຈີນເພື່ອຜະຫລິດເຮືອບິນດັ່ງກ່າວ. ໝາຍຄວາມວ່າ, ຈີນຊື້ 300 ລໍາແຕ່ 300 ລໍານັ້ນຕ້ອງປະກອບຢູ່ທີ່ຈີນ.  ເງຶ່ອນໄຂແບບນີ້ ແມ່ນຈະສ້າງໃຫ້ປະຊາຊົນຈີນມີວຽກເຮັດງານທໍາເພິ່ມຂຶ້ນ.  ລອງຄິດເບິ່ງ ຜະລິດເຄື່ອງບິນທີ່ຈະມາປະກອບເປັນ 300 ລໍາຕ້ອງໄດ້ສ້າງໂຮງງານຜະລິດ, ສ້າງ facilities, manufacturings  ຈັກແຫ່ງ? ຈ້າງແຮງງານຈັກຄົນ? ໂຄງການນີ້ບໍ່ແມ່ນນ້ອຍໆ...

ສ່ວນຝ່າຍທາງບໍລິສັດໂບອີງ ກໍຈະໄດ້ເງິນ, ໄດ້ວຽກງານດ້ານວິຊາຊີບ,​ດ້ານເທັກນິກເພິ້່່ມໃຫ້ຄົນງານ ແລະປະຊາຊົນເມກາເຊັ່ນກັນ.   

ສ່ວນທີ່ວ່າ ອະເມຣິກາຕິດຫນີຈີນນັ້ນ, ບໍ່ແມ່ນຕິດຫນີແບບອະເມຣິກາ ໄປຢືມເງ້ິນຈີນ. ແຕ່ຕິດໃນຖານະເຈົ້າຂອງພັນທະບັດ.  ລັດຖະບານ ອະເມຣິກາຂາຍພັນທະບັດເພື່ອນໍາເອົາເງິນມາຫມູນໃຊ້ສ້າງໂຄງການຕ່າງໆ. ມີຫລາຍປະເທດທີ່ຊື້ເອົາພັນທະບັດຂອງອະເມຣິກາ, ຍິປຸ່ນ, ອົດສະຕາລີ, ກຣິກ, ແມັກຊິໂກ ແລະອື່່ນໆ ເພາະເຂົາຖືເປັນການລົງທືນ.  ສໍາຄັນແມ່ນເປັນການ ສ້າງພັນທະກັບເມກາ, ຈີນກໍເຊັ່ນກັນ, ແຕ່ຈີນຊື້ຫລາຍກວ່າຫມູ່. ທຸຸ້ມໃສ່ຫມົດຕົວເລີຍ. ມີເທົ່າໃດຊື້ເອົາຫມົດ.  ປັດຈຸບັນຕົກເປັນເງິນປະມານ $1.224 trillion ຊື້ແລ້ວບໍ່ຍອມຂາຍ,ເກັບໄວ້ຕໍ່ລອງ ກັບອະເມຣິກາດ້ານການຄ້າຂາຍ ແລະດ້ານການເງິນ.  ຕົວຢ່າງ: ການເປັນເຈົ້າມືຍັກໃຫຍ່ຂອງພັນທະບັດ ອະເມຣິການັ້ນ ແມ່ນຊ່ວຍເສດຖະກິດຈີນ ຂະຫຍາຍຕົວໂດຍການຮັກ ສາສະກຸນເງິນ ຂອງຕົນໃຫ້ມີລາຄາຕໍ່າກວ່າສະກຸນເງິນ ໂດລາຢູ່ເລື້ອຍໆ. ເພື່ອເຮັດໃຫ້ການສົ່ງອອກຜະລິດຕະພັນຈາກ ຈີນລາຄາຖືກກວ່າຜະລິດຕະພັນ ອະເມຣິກາ ແລະປະເທດອື່ນໆ.  ເວົ້າງ່າຍໆ ຜະລິດຕະພັນລາຄາຖືກ, ກໍຈະໄດ້ຂາຍດີ.  ໃນເມື່ອໄດ້ຂາຍດີ ກໍຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຜະລິດເພິ່ມເລື້ອຍໆສ້າງ ວຽກງານການທໍາໃຫ້ກັບປະຊາຊົນ.  ຢ່າລືມຈີນຕ້ອງໄດ້ລ້ຽງປະຊາຊົນຕັ້ງ 1 ຕື້ ກວ່າຄົນ. 

ຄໍາຖາມໆວ່າ, ຮ້ວຍຍ...ຝ່າຍອະເມຣິກາເດ, ຖ້າຮູ້ແບບນັ້ນຄືໄປຍອມໃຫ້ຈີນ? ອະເມຣິກາກໍໄດ້ຜົນປະໂຫຍດເຊັ່ນກັນ. ຜົນປະໂຫຍດກໍຄື ປະຊາຊົນອະເມຣິກາກໍຄືເປັນຜູ້ບໍລິໂພກເຄື່ອງຂອງໃຊ້ລາຄາຖືກທີ່ສຸດ.  ເຄື່ອງບໍລິໂພກລາຄາຖືກ, ຄົນຊື້ຫລາຍ ກໍເປັນການຂະຫຍາຍ ເສດຖະກິດພາຍໃນປະເທດອະເມຣິກາເຊັ່ນດຽວກັນ. ເສດຖະກິດດີ ກໍພາໃຫ້ອັດຕະດອກເບັ້ຍຕໍ່າ. ສ້າງໃຫ້ການເງິນການຄັງ, ການຄ້າຂາຍ ໝັນຄົງ....ເວົ້າງ່າຍໆ ແຕ່ລະຝ່າຍ ກໍມີແຕ່ລວຍໆ ເຮັງໆ ກັນທັງນັ້ນ ວ່າຊັ້ນສະ.
 
ບາງຄົນຖາມວ່າ, ຖ້າຈີນມັນຢາກທໍາລາຍອະເມຣິກາເດຊັ້ນ. ແບບວ່າ ຂາຍພັນທະບັດອອກບາດດຽວ ທວງຫນີອະເມຣິກາພ້ອມບາດດຽວ. ເຮັດໃຫ້ເສດຖະກິດອະເມຣິກາລົ້ມລະລາຍ.  ຄໍາຕອບກໍຄື ຈີນເຮັດບໍ່ໄດ້, ຖ້າຈີນເຮັດ, ຈີນກໍຕາຍຄືກັນ. ຢ່າລືມ, ເສດຖະກິດອະເມຣິກາລົ້ມລະລາຍ, ແລ້ວຈີນຊິເອົາສິ້ນຄ້າລາຄາຖືກໆໄປຂາຍໃຫ້ໃຜ? ໂຮງຈັກໂຮງງານ ທີ່ເປັນສາຂາຂອງອະເມຣິກາກໍຈະຍຸບ. ປະຊາຊົນຈີນຈະຕົກງານເປັນລ້ານໆ. ເສດຖະກິດຈີນກໍຈະລົ້ມລະລາຍໄປພ້ອມໆກັນກັບອະເມຣິກາ. ບໍ່ວ່າແຕ່ຈີນ. ທົ່ວໂລກກໍຈະລົ້ມໄປຕາມໆກັນ.  ເພາະເສດຖະກິດອະເມຣິກາເປັນ ແກ່ນໃຈຂອງເສດຖະກິດໂລກ. ນັກທຸລະກິດເຂົາເວົ້າວ່າ, ອະເມຣິກາໄອ ຈາມຟິດບາດໜຶ່ງ, ທົ່ວໂລກເປັນໄຂຫວັດ ເປັນແຖວໆ.  

ປສ
009/23/2015

ອະນາຈັກລ້ານຊ້າງແຫ່ງອະເມຣິກາ

ວັດລາວທັມມະຣັດທະນາຣາມ ລັດ Louisiana

ວັດລາວລັດ Tennessee

ອະນາຈັກລ້ານຊ້າງແຫ່ງອະເມຣິກາ
ປະຫວັດຄວາມເປັນມາຂອງ ຄົນລາວທີ່ມາອາ ໄສຢູ່ອະເມຣິກາ ແມ່ນ ແຕກຕ່າງກັນ, ບາງກຸ່ມອົບ ພະຍົບລົບໜີ ການເມືອງ ເອີ້ນວ່າ ໜີໄພການເມືອງ, ບາງກຸ່ມ ໜີໄພເສດຖະກິດ, ບາງກຸ່ມໜີໄພ ສັງຄົມ ຫລືຄອບຄົວ. ບໍ່ວ່າຈະໜີໄພ ໃນກໍລະນີໃດໆກໍ ຕາມແຕ່ພໍມາຢູ່ ອາໄສ ໃນປະເທດ ອະເມຣິກາ ແຕ່ລະ ກຸ່ມ ເຖິງວ່າຄວາມ ເປັນມາ, ແນວຄິດ ແລະການ ໃຊ້ຊີວິດ ຈະແຕກ ຕ່າງກັນກໍຕາມ

ວັດລາວ ອະຣິຍະເມຕາຣາມ Morris, Connecticut

ຄົນລາວສ່ວນໃຫຍ່ ທີ່ມາຢູ່ອະເມຣິກາ ຈະບໍ່ຖິ້ມຊາດ ຕິພັນຂອງຕົນເອງ, ບາງຄົນ ອາດປ່ຽນ ສັນຊາດ ແຕ່ບໍ່ຍອມ ຖິ້ມເຊື້ອຊາດ, ບໍ່ລືມວັດ ທະນະທໍາ ປະເພນີ ແລະພາສາ ຂອງຕົນ.  ປະຫວັດສາດ ລາວກ່າວໄວ້ວ່າ ຊາດລາວ ເຄີຍເປັນ ຊາດຍິ່ງໃຫຍ່. ຂໍ້ນີ້ທ່ານໃດຢາກຈະຖຽງ ກໍສຸດແລ້ວແຕ່ໃຈ. ສ່ວນຜູ້ຂຽນ ເອງຈະບໍ່ຖຽງ ເພາະ ຫຼັກຖານກໍເຫັນຢູ່ ແລ້ວວ່າຍິ່ງໃຫຍ່ ແທ້ແຕ່ ຕ່າງກໍລະນີ.  ຂໍ້ນີ້ຕ້ອງເຂົ້າໃຈຄໍາວ່າ ຊາດ. ຊາດບໍ່ຈໍາເປັນຕ້ອງ ໃຫ້ມີປະເທດເປັນຂອງຕົນເອງ.

ຊາດເກີດຂຶ້ນຢູ່ກັບ ການປະຕິບັດ. ກຸ່ມໃດເຜົ່າໃດ ບໍ່ວ່າຈະໄປ ຢູ່ປະເທດໃດ ຖ້າຍັງຮັກສາໄວ້ ພາສາ, ຂະນົບທໍານຽມ, ປະເພນີ ວັດທະນະທໍາ ແລະສາສນາ ກຸ່ມຄົນເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍຖືວ່າຍັງ ເປັນຊາດຂອງ ຕົນເອງຢູ່.  ແລ້ວຊາດ ລາວທີ່ວ່າຍິ່ງ ໃຫຍ່ນັ້ນ ແມ່ນຕົກ ຢູ່ໃນກໍລະນີ ດັ່ງກ່າວ.  ເຮົາຈະເຫັນ ໄດ້ວ່າ ກິນເຂົ້າຫນຽວ, ເປົ່າແຄນ, ນຸ່ງສີ້ນບ່ຽງແພບໍ່ມີແຕ່ ຢູ່ປະເທດ ລາວ. ແຕ່ມີຢູ່ທຸກ ມຸມໂລກ.

ໃນອະເມຣິກາ ມີຄົນລາວອາໄສຢູ່ ປະມານ 200,000 ກວ່າຄົນ (ອີງຕາມ U.S Census 2010) ແລະ ການດໍາລົງ ຊີວິດ ແມ່ນຈະມັກ ແຍກຢາຍກັນໄປ ທົ່ວທຸກລັດ. ແຕ່ລະເມືອງ ແຕ່ລະລັດ ກໍຈະສ້າງສັງຄົມຕົນເອງຂຶ້ນ ໂດຍຖືເອົາການສ້າງ ວັດເປັນຈຸດ ສູນກາງ ພາຍໃນສັງຄົມ.  ບາງເມືອງບໍ່ມີວັດກໍຈະສ້າງສະມາ

ວັດລາວໂພທິສະຣາມລັດ Georgia

ຄົມສົງເຄາະ ເພື່ອຊ່ວຍ ເຫຼືອກັນເອງ ພາຍໃນສັງຄົມ. ແຕ່ລາວເຮົາສ່ວນໃຫຍ່ ເຊື່ອຖືສາສນາພຸດ ຈຶ່ງສ້າງວັດເປັນປັດ ໄຈທໍາອິດໃນການ ສ້າງສັງຄົມ. ເພາະວັດນອກຈາກ ຈະເປັນສູນກາງ ດ້ານສາສນາຂອງ ຕົນເອງແລ້ວຍັງ ເປັນສູນກາງຊຸມນຸມ, ແລະສໍາຄັນ ແມ່ນເປັນ ສູນກາງການສະແດງ ໃຫ້ເຫັນຄວາມ ງາມຂອງ ວັດທະນະທໍາ ແລະປະເພນີ. 
ດັ່ງນັ້ນຈະເຫັນ ໄດ້ວ່າການ ສ້າງ ວັດ ຢູ່ໃນອະເມຣີກາ ແມ່ນເປັນ ຂະບວນ
ການຢ່າງໃຫຍ່ຫລວງ. ພຽງ 40 ປີ ສາ ມາດສ້າງວັດລາວ ຂຶ້ນໄດ້ປະມານ 120 ກວ່າວັດ: (ອ້າງອີງຈາກ: ວັດລາວ ໃນອະເມຣິກາ )

ແລະບາງວັດກໍກາຍເປັນສູນການສະແດງຄອນ ເຊີດຈາກສິນລະປີນ ລາວທີ່ເດີນທາງ ມາສະແດງ ໃນອະເມຣິກາ. ລະດຸຮ້ອນແຕ່ລະປີ ຄົນລາວຈະພາກັນ ເດີນທາງໄປ ສ້າງສັນຮ່ວມມ່ວນຊື່ນ ກັບຫມູ່ຄູ່ ຍາດຕິພີ່ນ້ອງ ຕາມວັດຕ່າງໆ ມີງານບູນງານສິນ. ຫລືເອີ້ນກັນແບບ ລາວໆບູຮານວ່າ ໄປບຸນວັດ... ນີ້ແລະຄື ອະນາຈັກລ້ານຊ້າງ ໃນອະເມຣິກາ, ຕອນເຊົ້າຈະເຫັນພາບ ຜູ້ຍິງລາວນຸ່ງສີ້ນຕັກບາດ,

ພໍທ່ຽງມາກໍມີສຽງຄົກສາກສຽງສາກ

 ຕໍາໝາກຮຸ່ງ, ປີ້ງໄກ່, ປີ້ງຊີ້ນ, ເຂົ້າໜຽວຮ້ອນໆ ຈໍ້າແຈ່ວ, ປົ່ນປາ, ໝົກ, ອ່ອມຂີ້ເຫຼັກ ແກງໜໍ່ໄມ້...ມືຈັບປີ້ງໄກ່ປາກ ເອີ້ນໃສ່ແມ່ຄ້າ: ...ຂໍຕໍາໝາກຮຸ່ງ ເຜັດໆແດ່ເດີປ້າ...ປີ້ງລູກຊີ້ນ ແລະອົ່ວພ້ອມ. ກິນແລ້ວກໍຮ້ອງໂອະ ຮ້ອງໂອ່ຍ, ທັງແຊບທັງແສບ

ໂຮ່ຮ້ອງສຽງ ສະນັ່ນໄປກັບສຽງ ແຄນສຽງຄຸ່ຍສຽງລໍາ. ຄໍາທັກທາຍ ສະບາຍດີ, ໂຊກດີບົ່ງບອກເຖິງຊາດກໍາເນີດ, ບົ່ງບອກເຖິງຄວາມເປັນລາວ.  ພວກຂ້ອຍຄືລາວໃນ ອະເມຣິກາ. 

ຂ້າງລຸ່ມແມ່ນຮູບພາບວັດລາວທີ່ໂດດເດັ່ນໃນ ອະເມຣິກາ... ຖືວ່າເປັນປູສະນິຍະສະຖານ ຂອງຊາດລາວເຮົາທີ່ ປານິດ ຮູບຊົງ ສະແດງເຖິງ ຄວາມຍິ່ງໃຫຍ່ຂອງວັດທະນະທໍາ ແລະຄວາມ ງົດງາມຂອງ ສິລະປາລ້ານຊ້າງເຊິ່ງ ກໍາລັງແຜ່ຂະຫຍາຍ ໄປທົ່ວທຸກມຸມໂລກ.

ວັດລາວ DC

ວັດລາວ Saginaw, TX

ວັດລາວ ພຸທະຂັນຕິ Atlanta, Georgia.

ປສ
09/10/2015