ລະເບີດໃນລາວ: ໂທດເຂົາທີ່ເຮົາສ້າງ

ກ່ອນອື່ນຜູ້ຂ້າ ຂໍສະແດງຄວາມເສຍໃຈມາຍັງຄອບຄົວ ທີ່ຖືກເຄາະຮ້າຍຈາກລະເບີດ ທີ່ບໍ່ທັນແຕກທີ່ອະເມຣິກາຖິມປະໄວ້ໃນແຜ່ນດິນລາວກໍຄືແຜ່ນດິນແມ່ຂອງຜູ້ຂ້າ. ຄົນລາວຫຼາຍຄົນຢູ່ອະເມຣິກາເປັນຕົ້ນລຸ້ນໃໝ່ຫົວທັນສະໄໝແມ່ນຍອມຮັບເລຶ່ອງລະ ເບີດດັ່ງກ່າວວ່າເປັນເລຶ່ອງໃຫຍ່ ແລະເມກາຕ້ອງຮັບຜິດຊອບ ດັ່ງທີ່ເຮົາເຫັນເປັນຮູບປະທໍາຄືຫຼັກຖານຈາກອົງກອນ Legacies of War ( http://legaciesofwar.org/about/ ) ຂອງຄົນລາວອະເມຣິກາ ສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນໃນປີ 2004 ໂດຍທ່ານນາງຈັນນະພາ ຄໍາວົງສາເພື່ອເຜີຍແຜ່ຄວາມຈິງໃຫ້ສັງ ຄົມອະເມຣິກາຮັບຮູ້ເລຶ່ອງລະເບີດ ແລະສົງຄາມຫຼັບໃນລາວ. ສະໄໝນັ້ນສະພາສູງເມກາແມ່ນຮັບຮູ້ແຕ່ບໍ່ຍອມເປີດເຜີຍ, ແລະຄົນເມກາໂດຍທົ່ວໄປກໍຍັງບໍ່ຮູ້ເລຶ່ອງລະເບີດ. ຍ້ອນອົງກອນດັ່ງດ່າວທີ່ສະໜັບສະໜູນຈາກຜູ້ແທນຫຼາຍລັດທີ່ໄດ້ພະຍາຍາມບິບບັງຄັບ ໃຫ້ສະພາເມກາຍອມຮັບຮູ້ພ້ອມທັງສະເໜີໃຫ້ຮັບຜິດຊອບໃນການຊ່ວຍເຫຼືອໂດຍເພິ່ມ ງົບປະມານການຊ່ວຍເຫຼືອເກັບກູ້ລະເບີດ.

ບໍ່ໄດ້ໝາຍຄວາມວ່າກ່ອນປີ2004 ອະເມຣິກາຈະບໍ່ມີງົບຊ່ວຍເຫຼືອເກັບກູ້ ລະເບີດທີ່ຍັງບໍ່ທັນແຕກ, ການຊ່ວຍເຫຼືອແມ່ນມີມາເລິ່ມແຕ່ ປີ 1994 ເປັນຕົ້ນມາແຕ່ເປັນງົບປະມານພຽງແຕ່ 5 ລ້ານໂດລາຕໍ່ປີ, ຖ້າສະເລັ່ຍແລ້ວໄລຍະຊາວປີຜ່ານມາກໍຕົກເປັນເງິນປະມານ $100 ລ້ານໂດລາ.  ແຕ່ຕົກມາຊ່ວງໄລຍະອົງກອນ Legacies of War ໄດ້ເຜີຍແຜ່ເລຶ່ອງນີ້ຕໍ່ສື່ສັງຄົມເມກາແລະໂລກທົ່ວໄປ ສະພາເມກາຈຶ່ງເພິ່ມການຊ່ວຍເຫຼືອຂຶ້ນ ຈາກ ປະມານ $5 ລ້ານ ມາເປັນ $8 ລ້ານຕໍ່ປີ, ແລະໄລຍະສອງປີຜ່ານມາພິ່ມຂຶ້ນ ເປັນ $15 ລ້ານ ແລະ $19 ລ້ານຕາມລໍາດັບ. ນອກນັ້ນທ່ານປະທານນາທິບໍດີໂອບາມາກໍສັນຍາວ່າຈະເພິ່ມໃຫ້ອີກ $90 ລ້ານພາຍໃນສາມປີຂ້າງໜ້າ. 

ນອກນັ້ນຍັງມີປະເທດເສລີ ທີ່ເປັນປະເທດພັນທະມິດກັບອະເມຣິກາໃນຍຸກສົງຄາມ ວຽດນາມ ເຊັ່ນ ໂອສຕະລີ, ຝຣັ່ງເສດ, ຍິປຸ່ນ, ນິວຊີແລນ, ເຢັຍລະມັນຕະເວັນຕົກ ແລະຫຼາຍໆປະເທດກໍໄດ້ໃຫ້ຄວາມຊ່ວຍເຫຼືອດ້ານທືນ, ວິຊາການ ພ້ອມດ້ວຍອຸປະກອນເກັບກູ້ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.

ຄໍາຖາມຄື: ພາກສ່ວນປະເທດທີ່ເປັນພັນທະມິດກັບພັກລັດໃນປາງສົງຄາມເຊັ່ນ: ໂຊວຽດ, ຈີນ, ແລະວຽດນາມເດ? ມີນະໂຍບາຍໃນການຊ່ວຍເຫຼືອ ປະຊາຊົນລາວເກັບຊາກສົງຄາມ ທີ່ຕົນເອງໄດ້ມີສ່ວນຮ່ວມສ້າງຜືນແຜ່ນດິນລາວເຮົາ ໃຫ້ເປັນແຜະຮັບບາບໃນດ້ານໃດແດ່? ທີ່ຜ່ານມາຊ່ວຍເຫຼືອຫຍັງແດ່? ແລະຕໍ່ໄປຈະຊ່ວຍຫຍັງແດ່?

ນອກນັ້ນລະຫວ່າງລາວເຮົາເອງເດ, ເປັນຕົ້ນຝ່າຍຜູ້ນໍາທັງສອງຝ່າຍທີ່ເປັນ ຕົ້ນເຫດສໍາຄັນທີ່ດືງເອົາເສີກເຂົ້າບ້ານ? ປານໃດຈະຍອມຮັບຄວາມຜິດຂອງຕົນເອງ, ປານໃດຈະຍອມຮັບຜິດຊອບ ໃນການກະທໍາຂອງເຮົາເອງ?  ປານໃດຈະຍອມຮັບຄວາມຜິດອັນມະຫັນດັ່ງກ່າວນີ້? ຢ່າງໜ້ອຍກໍ ດັດແກ້ປ່ຽນແປງບົດຮຽນ ບົດສອນທີ່ສອນໃຫ້ລູກຫຼານຈົມປັກ ຢູ່ກັບອະດີດ ແລະ ຄວາມຄຽດແຄ້ນ ກຽດຊັງຕໍ່ຊາດອື່ນ. ຫັ້ນມາສອນໃຫ້ລູກຫຼານຮູ້ເຖິງສັດ ຕູອັນແທ້ຈິງຂອງລາວເຮົາ ກໍຄືຄວາມແຕກແຍກ, ສອນໃຫ້ຮູ້ຈັກຮັບຄວາມຜິດຂອງເຮົາ, ໃຫ້ຮູ້ຈັກຮັບຜິດຊອບ.

ເຮົາຕ້ອງສ້າງແນວຄິດໃໝ່, ສ້າງແນວຄິດໃນລັກສະນະຮຽນ ຮູ້ອະດິດເພື່ອເປັນບົດຮຽນ. ບໍ່ແມ່ນຮຽນຮູ້ອະດີດເພື່ອເປັນຄວາມແຄ້ນ. ເຮົາຕ້ອງຮູ້ຈັກຮັບ ຄວາມຜິດຂອງເຮົາ, ຮູ້ຈັກຮັບຜິດຊອບໃນສິ່ງທີ່ເຮົາກະທໍາແລ້ວນໍາເອົາອະດີດມາເປັນບົດຮຽນເພື່ອສ້າງສັງຄົມ ລາວໃຫ້ມີຄວາມສາມັກຄີ, ມີຄວາມຮັກແພງເຊື້ອຊາດຢ່າງແໜ້ນແຟ້ນ, ຕ້ອນໂຮມກັນສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ.


ຢ່າໄປໂທດເຂົາໃນສິ່ງທີ່ເຮົາເປັນຕົ້ນຕໍໃນການສ້າງບັນຫາເລີຍ...


ປສ
9/22/2016